του Αντώνη Παπαγόρα
(πρόεδρος Τοπικού Συμβουλίου Νέων Δήμου Αταλάντης)
Ξεκινάω από το γεγονός της διαμορφωμένης έως τώρα κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει ο τόπος μας με τη παρούσα κατάσταση να μην οδηγεί πουθενά. Αυτή τη στιγμή στο Δήμο Αταλάντης υπάρχει μία (επίσημη) χωματερή στην οποία αποθέτονται όλα τα σκουπίδια τα οποία δεν έχουν ανακυκλωθεί από τους πολίτες. Τα όρια απόθεσης σε αυτή τη χωματερή έχουν σχεδόν εξαντληθεί με αποτέλεσμα να γίνονται διαρκείς καύσεις, των οποίων αποτέλεσμα είναι ένα ατμοσφαιρικό νέφος βαρέων σωματιδίων, οξειδίων διαφόρων επιβλαβών ουσιών και προϊόντων άνθρακα να καλύπτει την ευρύτερη περιοχή. Επιπλέον οι συνεχείς αυτές καύσεις επιταχύνουν την συνεχόμενη μόλυνση του εδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα με δύο τρόπους: Ο πρώτος είναι μικρότερης έκτασης άλλα μεγαλύτερης έντασης και πραγματοποιείται μέσω των υγρών των οποίων διοχετεύονται στο έδαφος από τα απορρίμματα και που με τις διαρκείς καύσεις επιταχύνεται καθώς αυξάνεται η αναλογία όγκου υγρών προς αυτόν των στερεών. Ο δεύτερος είναι μικρότερης έντασης άλλα μεγαλύτερης έκτασης και πραγματοποιείται με την καθίζηση των προϊόντων της καύσης σε μία τεράστια έκταση πέραν της εστίας της μόλυνσης.
Θέτοντας λοιπόν ως βάση τα προαναφερθέντα δεδομένα γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι έχουμε είδη φτάσει στο σημείο μηδέν από το οποίο και θα πρέπει ως τόπος να ξεκολλήσουμε διότι το μόνο το οποίο μένει πλέον να δούμε από την σημερινή κατάσταση είναι τα πολύ δυσάρεστα αποτελέσματά της.
Πως όμως μπορούμε να ξεκολλήσουμε; Θα ήταν τουλάχιστον απογοητευτικό να θεωρηθεί από τον κόσμο ότι πολύ λίγα πράγματα μπορούν να γίνουν και ότι δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να γίνει τίποτα ουσιαστικό προ το θετικότερο. Η απάντηση είναι πως αυτό μπορεί να συμβεί με μια καλύτερη και περισσότερο άρτια διαδικασία διαχείρισης των οικιακών απορριμμάτων και επειδή φαντάζομαι ότι έως εδώ ελάχιστοι είναι αυτοί οι οποίοι θα διαφωνούν το παραπάνω ερώτημα θα πρέπει να αναδιατυπωθεί και να γίνει περισσότερο συγκεκριμένο ως εξής:
Ποιος μπορεί να είναι ο καλύτερος αυτός διαχειριστικός τρόπος των οικιακών σκουπιδιών; Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση, κατά τη γνώμη μου πάντα, έχει δύο σκέλη. Το πρώτο σκέλος είναι η ανάπτυξη νοοτροπίας στο συγκεκριμένο θέμα από τους ίδιους τους πολίτες. Πρέπει ο κάθε άνθρωπος ξεχωριστά να αντιληφθεί ότι στη σύγχρονη εποχή εκφράσεις όπως αυτές της καθαριότητας, της συνειδητής κατανάλωσης προϊόντων και της ανακύκλωσης υλικών αποκτούν πλέον μεγέθη νέων κοινωνικών αξιών. Σε αυτή τη κατεύθυνση βασισμένη πρέπει να δημιουργηθεί λοιπόν και μία συγκεκριμένη πολιτική, από όλα τα εκλεγμένα όργανα, όλων των επιπέδων άσκησης πολιτικής έτσι ώστε η πληροφορία για τα οφέλη αυτών των ''αξιών'' να λαμβάνεται από τον πολίτη στο πολλαπλάσιο σε σχέση με τώρα. Το ίδιο πρέπει να πράξει ξεχωριστά και κάθε δημοτική αρχή στην περιοχή της Λοκρίδας, ανοίγοντας έναν πλατύ κοινωνικό διάλογο μεταξύ των πολιτών, ενημερώνοντας τους με τους κατάλληλους τρόπους, κάνοντας εύκολα αντιληπτό ότι τα αποτελέσματα των ατομικών δράσεων έχουν άμεσο συλλογικό και ατομικό αντίκρισμα και δημιουργώντας έτσι τις συνθήκες για τη μελλοντική δημιουργία μερικών εκ των πιο οικολογικά συνειδητοποιημένων τοπικών κοινωνιών.
Το δεύτερο σκέλος αυτής της απάντησης είναι ο τρόπος με τον οποίο θα πραγματοποιηθεί η κεντρική διαχείριση των απορριμμάτων. Σε αυτό το σημείο θεωρώ ότι πρέπει να δοθεί μία εικόνα των επικρατέστερων έως τώρα τρόπων διαχείρισης εξαιρουμένου φυσικά αυτού του ΧΑΔΑ.
ΧΥΤΑ είναι ένας διαμορφωμένος σε μορφή λεκάνης χώρος που επιλέγεται με βάση κάποιο κατάλληλο υπέδαφος. Αυτό συνεπάγεται ότι οι γεωλογικές και υδρογεωλογικές συνθήκες πρέπει να είναι τέτοιες ώστε να μην υπάρχει αξιόλογη υπόγεια υδροφορία. Για περισσότερη προστασία, ένας σωστά κατασκευασμένος ΧΥΤΑ καλύπτεται με μία στεγνωτική στρώση από συμπυκνωμένο άργιλο πάχους 30 εκατοστών πάνω στον οποίο τοποθετείται συνθετική στεγνωτική μεμβράνη υψηλής πυκνότητας πολυαιθυλενίου με πάχος 2 χιλιοστών. Η ειδική αυτή μεμβράνη ξετυλίγεται και τοποθετείται στα χαντάκια απορροής των παραγόμενων από τα απορρίμματα υγρών. Οι μεμβράνες αυτές ενώνονται με θερμοκόλληση και προστίθεται για προστασία μία στρώση από αποστραγγιστικό ύφασμα πολυπροπυλενίου. Τέλος εγκαθιστώνται δίκτυα συλλογής όλων των στραγγισμάτων.
Ποιο εξελιγμένη μορφή είναι ένας ΧΥΤΥ.
ΧΥΤΥ είναι ο ίδιος χώρος υγειονομικής ταφής, όχι όμως όλων των απορριμμάτων, αλλά μόνο υπολειμμάτων, δηλαδή όλων εκείνων των απορριμμάτων που δεν ανακυκλώνονται. Σε ένα ΧΥΤΥ γίνεται διαλογή όσων απορριμμάτων ανακυκλώνονται (π.χ. χαρτί, αλουμίνιο, γυαλί, πλαστικά), τα οποία προωθούνται προς πώληση και επαναχρησιμοποίηση και μόνο τα λοιπά απορρίμματα οδεύουν για υγειονομική ταφή.
Η Πυρόλυση αποτελεί ολοκληρωμένη λύση της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Αποτελείται από ένα σύστημα διάθεσης απορριμμάτων που χρησιμοποιώντας διάφορες μεθόδους τελευταίας τεχνολογίας, μπορεί να χειρίζεται όλες τις μορφές απορριμμάτων εκτός από τα ραδιενεργά. Η απαιτούμενη μονάδα είναι σχεδιασμένη, κατασκευάζεται και διοικείται από ειδικευμένο προσωπικό. Η πυρόλυση αποτελεί μία διαδικασία ατελούς καύσης των απορριμμάτων, αποτέλεσμα της οποίας είναι να μην θάβονται απορρίμματα, να μην απορρίπτονται απόβλητα προς την ατμόσφαιρα ή τα υγρά σε οποιαδήποτε μορφή και δεν εκπέμπονται οσμές, οποιουδήποτε είδους, στην ατμόσφαιρα. Με αυτή τη διαδικασία όλα τα απορρίμματα μπορούν να μετασχηματισθούν σε ωφέλιμα προϊόντα. Τα οικιακά, εμπορικά, αστικά ακόμη και βιομηχανικά προϊόντα είναι μια πολύτιμη πρώτη ύλη η οποία με σωστή αξιοποίηση μπορεί να μετατραπεί σε χαμηλού κόστους εναλλακτικές μορφές καυσίμων. Ακόμη, με τη δεδομένη μορφή υπάρχει η δυνατότητα να ελαττωθούν όλα τα στερεά απορρίμματα κατά 90% του αρχικού όγκου και το εναπομένον 10% να χρησιμοποιείται ως πρώτη ύλη για την παραγωγή εμπορεύσιμων και περιβαλλοντικά αδρανών δομικών στοιχείων και μιγμάτων ασφάλτου.
Σύμφωνα με τα παραπάνω η ιδανική μορφή θα ήταν αυτή της Πυρόλυσης, αλλά όπως είναι εύκολα κατανοητό είναι ιδιαίτερα δαπανηρή και κάτι το οποίο θα ήταν το ιδεατό αν πριν από κάποια χρόνια υπήρχε κεντρικός διαχειριστικός σχεδιασμός, για το θέμα των απορριμμάτων, τουλάχιστον σε επίπεδο περιφερειών.
Επίσης σύμφωνα με τα παραπάνω ένας ΧΥΤΑ δεν είναι δύσκολο εάν έχει προβλεφθεί αυτό στην αρχική του κατασκευή να μετατραπεί σε ΧΥΤΥ. Αυτό σημαίνει μικρότερη ταχύτητα επεξεργασίας αλλά μεγαλύτερη οικονομική και κυρίως περιβαλλοντική ανταποδοτικότητα. Μπορεί εκ πρώτης όψεως να φαίνονται μικρές οι διαφορές των δύο αυτών διαχειριστικών δομών αλλά έχουν δύο πολύ συγκεκριμένες και σημαντικές διαφορές. Οι διαφορές αυτές είναι το πολύ μεγάλο ποσοστό ανακύκλωσης που απαιτείται για την λειτουργία ενός ΧΥΤΥ όπως επίσης και ο πολύ μεγαλύτερος (συνολικά, μαζί με τα ανακυκλώσιμα) όγκος σκουπιδιών ο οποίος απαιτείται, ακριβώς επειδή από την κατασκευή της μονάδας του ΧΥΤΥ γίνεται επεξεργασία και ταφή υπολειμμάτων. Η λειτουργία ενός ΧΥΤΥ προϋποθέτει ποσοστά ανακύκλωσης άνω του 70% κατά όγκο, κατά κύριο λόγο πρωτογενώς, κάτι που δεδομένου του ότι η ανακύκλωση στην περιοχή μας έχει ξεκινήσει πρόσφατα ούτε κατά φαντασία δεν μπορούμε να ελπίζουμε ότι θα συμβεί άμεσα αν πραγματικά θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές. Επιπροσθέτως ένα ΧΥΤΥ για να είναι πραγματικά αποδοτικό και για να μην επιβαρύνει αφόρητα οικονομικά τις κοινωνίες, των οποίων τα απορρίμματα διαχειρίζεται, απαιτεί όγκο σκουπιδιών που μόνο μεταξύ τριών ή τεσσάρων όμορων νομών της περιοχής μπορεί να συγκριθεί. Αυτό συμβαίνει γιατί πρέπει κανείς να λαμβάνει υπ’ όψιν του ότι τα έξοδα της διαχειριστικής μονάδας, όποια και αν είναι αυτή, τα πληρώνουν οι πολίτες των Δήμων των οποίων και τα σκουπίδια διαχειρίζεται. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι μπορεί να υπάρχει εξάρτηση των εξόδων, της μονάδας αυτής, από τον όγκο τον οποίο διαχειρίζεται αλλά τέτοιου είδους εγκαταστάσεις, ανάλογα και με τον τύπο τους (ΧΥΤΑ, ΧΥΤΥ, Πυρόλυση), αλλά έχουν και διαφορετικά πάγια έξοδα, τα οποία μετακυλίονται στον πολίτη.
Βασισμένος σε αυτή τη συλλογιστική, προσωπική μου θέση για το θέμα της διαχείρισης των αστικών σκουπιδιών της επαρχίας Λοκρίδας είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου ΧΥΤΑ, ο οποίος θα διαμορφωθεί εξ’ αρχής με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να μετατραπεί αργότερα σε ΧΥΤΥ. Με αυτό τον τρόπο θα υπάρχει η δυνατότητα να διαχειριστούμε άμεσα τα αστικά απόβλητα των Δήμων της περιοχής της Λοκρίδας, αποφεύγοντας τα δυσβάσταχτα πρόστιμα στους Δήμους και ταυτοχρόνως θα είμαστε καθ’ όλα έτοιμοι να περάσουμε στο επόμενο στάδιο διαχείρισης, αυτό του ΧΥΤΥ, το οποίο και θα επιβληθεί σύμφωνα με την σχετική κοινοτική οδηγία μετά το 2015. Τότε θα πρέπει να περάσουμε από τα ΧΥΤΑ στα ΧΥΤΥ και σε αυτό διάστημα, με εύθηνη όλων των φορέων, θα πρέπει να έχει καλλιεργηθεί και ένα έχει γίνει συνείδηση πλέον όλών των πολιτών ότι η ανακύκλωση αποτελεί σημαντικό άξονα για μία οικολογικά ορθότερη διαχείριση των αστικών απορριμμάτων.
Τη δεδομένη χρονική στιγμή είναι πολύ δύσκολο να προχωρήσουμε στην κατασκευή ενός ΧΥΤΥ Λοκρίδας για λόγους που έχω προαναφέρει αλλά μπορούμε να θέσουμε τις βάσεις για ένα ΧΥΤΥ μιας ευρύτερης περιοχής τριών ή τεσσάρων Νομών, όπως για παράδειγμα έχει αυτό συμβεί στο Νομό Κοζάνης με τους όμορους σε αυτόν Νομούς. Ακολουθώντας αυτό και παρόμοια άλλα παραδείγματα θα πρέπει όλοι οι φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης να μην αφήσουν και αυτό το διάστημα να περάσει ανεκμετάλλευτο και να υπάρξει τελικά εγκαίρως μια συνεννόηση οι οποία θα καταστήσει επιλύσιμο το πρόβλημα των σκουπιδιών σε μία περιοχή, όχι όπως αυτή της Λοκρίδας αλλά όπως αυτή της Κεντρικής Στερεάς Ελλάδας και δίχως να έχουμε φτάσει να σε σημείο σαν το σημερινό, όπου οι όποιες αποφάσεις λαμβάνονται υπό τη δαμόκλειο σπάθη των προστίμων.
Δίχως να έχω διάθεση να αμελήσω το αύριο θα ήθελα λόγο των παρόντων συνθηκών να κλείσω με κάποια πράγματα για τα διαμορφωμένα έως τώρα δεδομένα για το ΧΥΤΑ Λοκρίδας. Θεωρώ ότι είναι ένα πολύ σημαντικό έργο, το οποίο πρέπει να δρομολογηθεί άμεσα για περιβαλλοντικούς και αναπτυξιακούς λόγους τους οποίους είδη έχω αναφέρει. Επιβάλλεται όμως αυτό το έργο να δημιουργηθεί με τις σωστότερες δυνατές προδιαγραφές και στην καλύτερη δυνατή τοποθεσία για λόγους περιβαλλοντικής ασφάλειας, στοιχεία όπως αυτά που υπάρχουν και στη σχετική περιγραφή που έχω είδη δώσει. Δεν γνωρίζω και δεν είμαι σε θέση να κρίνω εάν η τοποθεσία η οποία έχει αυτή τη στιγμή προκριθεί πληρεί τα απαραίτητα κριτήρια για την κατασκευή ενός τέτοιου έργου. Δεν έχω επίσης καμία διάθεση να αμφισβητήσω την επιστημονικότητα της έκθεσης του κ.Παρασκευόπουλου, όπως εύκολα πράττεται από πολλούς και για λόγους που δεν είναι της παρούσης να αναφέρω. Πιστεύω όμως ότι η καταλληλότητα της δεδομένης θέσης πρέπει να εξεταστεί με τρόπο τέτοιο ώστε να μην υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία από οποιονδήποτε για την καταλληλότητα ή μη του τόπου αυτού για να φιλοξενήσει το ΧΥΤΑ Λοκρίδας. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί μόνο με μία ανεξάρτητη επιστημονική ομάδα, υπό την αιγίδα ιδρυμάτων για τα οποία ποτέ δεν υπήρξε αμφιβολία για την εγκυρότητα τους.
Σε καμία περίπτωση δεν μπορούμε να προδικάζουμε οποιοδήποτε αποτέλεσμα χωρίς καν να έχουμε τις απαραίτητες γνώσεις και δίχως να έχουμε καν σχετική πληροφόρηση. Αυτό είναι αρμοδιότητα επιστημόνων και μελετητών να το πράξουν. Υπό αυτή την έννοια αλλά και με βάση πιστεύω μου που είδη έχω δηλώσει για τη σπουδαιότητα αυτού του έργου διαφωνώ με την ομόφωνη, γνωμοδοτική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αταλάντης για αποχώρηση του Δήμου Αταλάντης από τον ΦΟΔΣΑ καθώς και με αυτή για χρηματοδότηση της κίνησης πολιτών ώστε να ανατρέψεί την έκθεση του κ.Παρασκευόπουλου διότι θεωρώ ότι κινούνται μόνον προς το αρνητικό και όχι για να δώσουν οριστική λύση σε ένα πρόβλημα τέτοιας σημαντικότητας όπως αυτό της διαχείρισης των απορριμμάτων.
Δεν υπάρχει λόγος να αντιμετωπίζουμε φοβικά τέτοια ζητήματα όπως τα απορρίμματα και τη διαχείριση τους. Πιστεύω ακράδαντα ότι μα σωστό σχεδιασμό από τους αρμόδιους φορείς μπορούν από σημαντικό μειονέκτημα να μετατραπούν σε συγκριτικό αναπτυξιακό πλεονέκτημα έναντι άλλων περιοχών.
διαβάστε περισσότερα...