Οδηγία 91/271/ΕΟΚ για την επεξεργασία των αστικών λυμάτων

Οι κύριες αρχές που εγείρονται στην Οδηγίας και αποτελούν τις Διοικητικές πτυχές της , είναι:

1. Σχεδιασμός –Προγραμματισμός (Planning)

2. Ρυθμίσεις –Νομοθεσία (Regulation)

3. Υλοποίηση

4. Παρακολούθηση - Έλεγχος (Monitoring)

5. Βελτίωση & Αναθεώρηση

6. Πληροφόρηση και Απολογισμός (Reporting)


Ο Σχεδιασμός - Προγραμματισμός περιλαμβάνουν την κατάρτιση του Προγράμματος Εφαρμογής (ΠΕ), τον καθορισμό των ευαίσθητων περιοχών και τον καθορισμό καταλόγου οικισμών.

Οι Ρυθμίσεις - Νομοθεσία περιλαμβάνουν την εναρμόνιση της Εθνικής Νομοθεσίας σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Οδηγίας.

Η Παρακολούθηση και ο Έλεγχος περιλαμβάνουν την παρακολούθηση της προόδου εφαρμογής της νομοθεσίας όσον αφορά στις απορρίψεις στους υδάτινους αποδέκτες.

Η Πληροφόρηση και ο Απολογισμός περιλαμβάνεις την Υποβολή Εκθέσεων με στοιχεία για το Μέγεθος Οικισμού, το Δίκτυο συλλογής, την Επεξεργασία και τον Τελικό αποδέκτη.


Οι επιμέρους στόχοι της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ, που αποτελούν τις Υποχρεώσεις των κρατών μελών, είναι :

· Η εγκατάσταση δικτύων συλλογής και σταθμών επεξεργασίας λυμάτων σε οικισμούς > 2.000 Ι.Π που είναι και η κυριότερη υποχρέωση των κρατών μελών

· Ο προσδιορισμός των Ευαίσθητων και Κανονικών περιοχών

· Η εφαρμογή δευτεροβάθμιας επεξεργασίας σε οικισμούς με πληθυσμό >2000 ΙΠ σε κανονικές περιοχές

· Η εφαρμογή προχωρημένης επεξεργασίας (απομάκρυνση αζώτου και φωσφόρου) σε οικισμούς με πληθυσμό > 10.000 ΙΠ στις οριοθετημένες ευαίσθητες περιοχές των αποδεκτών και στις πηγές τους.

· Η έκδοση αδειών εκροής των αστικών & βιομηχανικών υγρών αποβλήτων εντός των συστημάτων συλλογής των αστικών υγρών αποβλήτων (αποχετευτικά συστήματα).

· Η έκδοση αδειών και κανονισμών για την απόρριψη του επεξεργασμένου νερού και λάσπης.

· Η παρακολούθηση της απόδοσης των εγκαταστάσεων επεξεργασίας υγρών αποβλήτων (παρακολούθηση ποιότητας επεξεργασμένου νερού) και της ποιότητας των αποδεκτών

· Η επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων υγρών αποβλήτων, όταν είναι εφικτό.

· Υποβολή εκθέσεων προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ) :

¾ έκθεση κατάστασης ή συμμόρφωσης (Άρθρο 15)

¾ έκθεση ενημέρωσης του κοινού (Άρθρο 16)

¾ έκθεση Προγράμματος Εφαρμογής (ΠΕ) (Άρθρο 17)


Σύμφωνα με το άρθρο 16 της UWWTD οι σχετικές εκθέσεις που έπρεπε να υποβάλλουν τα κράτη μέλη της ΕΕ έως το 2005 ήταν συμφωνία του εξοπλισμού των εγκαταστάσεων επεξεργασίας με τις απαιτήσεις της οδηγίας.

Η επόμενη έκθεση που έπρεπε να υποβληθεί έως τις 30/06/08 θα εστίαζε στην απόδοση του εγκατεστημένου εξοπλισμού επεξεργασίας.


Οι Βασικές Αρχές του ΠΕ, όπως απαιτεί η εφαρμογή της οδηγίας σε συνδυασμό με την οδηγία 60/2000/ΕC από τα κράτη μέλη είναι:

i. Η Απογραφή και Χαρτογράφηση των ευαίσθητων περιοχών καταρχήν, προτού γίνει η κατάρτιση του καταλόγου των οικισμών και προγραμματισμού των σταδίων εφαρμογής

ii. Η κατάρτιση πλήρους καταλόγου Οικισμών στους οποίους απαιτείται εγκατάσταση επεξεργασίας, τον καθορισμό του απαιτούμενου βαθμού επεξεργασίας και των ορίων εκροής ανάλογα με το ολικό παραγόμενο ρυπαντικό φορτία, το είδος του αποδέκτη και της λεκάνης απορροής

iii. Η λεπτομερής καταγραφή των εγκαταστάσεων επεξεργασίας υγρών αποβλήτων, η μελέτη απόδοσης αυτών και προτάσεις για βελτιστοποίηση της λειτουργίας τους

iv. Η πρόβλεψη εγκατάστασης νέων μονάδων, (είδος, σχεδιασμός), με σκοπό τη διατήρηση ή βελτίωση της ποιότητας των επιφανειακών νερών έως το 2015, σύμφωνα με την οδηγία 60/2000.

v. Η αποτύπωση της ποιότητας των επιφανειακών νερών σύμφωνα με τα ισχύοντα πρότυπα και σε σχέση με τη λειτουργία των εγκαταστάσεων επεξεργασίας και την εφαρμογή δικτύου συνεχούς παρακολούθησης της ποιότητας των αποδεκτών (monitoring)

vi. Η κατάθεση προτάσεων διαχείρισης των λεκανών απορροής ποταμών και λιμνών, ώστε να πληρούνται τα κριτήρια της Οδηγίας πλαίσιο

vii. Η πλήρης περιγραφή των πρόσφατων επενδύσεων των χωρών μελών σε εγκαταστάσεις επεξεργασίας αστικών υγρών αποβλήτων, από την οποία θα προκύψουν οι απαιτούμενες νέες εγκαταστάσεις επεξεργασίας υγρών αποβλήτων (Waste Water Treatment Works, WWTWS), καθώς και τη χρονική κατανομή τους ανά έτος.

viii. Η περιγραφή των συνθηκών λειτουργίας των εγκαταστάσεων επεξεργασία βιομηχανικών υγρών αποβλήτων ώστε να εξασφαλίζονται τα ελάχιστα standards της οδηγίας, την αναλυτική περιγραφή της παρούσας κατάστασης σε συμμόρφωση με την Οδηγία έως το 2006 και τους τρόπους και τα μέτρα μελλοντικής συμμόρφωσης για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που θα αναδείξει η καταγραφή της παρούσας κατάστασης.

ix. Ο λεπτομερής καθορισμός των επικίνδυνων ουσιών, καθώς και άλλων σχετικών προδιαγραφών επικινδυνότητας

x. Η δημιουργία χαρτών με παρουσίαση των εγκαταστάσεων επεξεργασίας και των εκροών τους, των «θερμών κηλίδων» («hot spots») στους αποδέκτες και των απαιτήσεων για νέες εγκαταστάσεις επεξεργασίας σε συμμόρφωση με την οδηγία.

xi. Η αναλυτική και τεκμηριωμένη περιγραφή των αιτιών μη συμμόρφωσης

xii. Η υποχρέωση αναθεώρησης των ευαίσθητων περιοχών κάθε 4 χρόνια (επισκόπηση –review). Μετά την αναθεώρηση μπορεί να χρειαστεί επανασχεδιασμός ορισμένων εγκαταστάσεων επεξεργασίας με πιο αυστηρά standards.

xiii. Η πλήρης περιγραφή της παρούσας και μελλοντικής απόδοσης των εγκαταστάσεων επεξεργασίας και το συσχετισμό της απόδοσης των εγκαταστάσεων επεξεργασίας με το κόστος επένδυσης και λειτουργίας.

xiv. Η οικονομική επιβάρυνση του καταναλωτή σε σχέση με την παρεχόμενη υπηρεσία.



Η κατά γράμμα εφαρμογή της Οδηγίας 91/271/ΕΟΚ είναι αναγκαία προκειμένου να υλοποιηθεί ο κεντρικός στόχος της Οδηγίας πλαίσιο 2000/60/ΕΚ για την επίτευξη «καλής κατάστασης» σε όλα τα νερά, επιφανειακά - υπόγεια – θαλάσσια.


1.1. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΟΔΗΓΙΑΣ 91/271/ΕΟΚ ΣΤΗΝ ΕΕ - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ [7,9,10,11]

Οι ημερομηνίες επίτευξης των στόχων της οδηγίας 91/271/ΕΟΚ κλιμακώνονται ανάλογα με τα χαρακτηριστικά των υδάτων και το μέγεθος του φορτίου ρύπανσης των υγρών αποβλήτων. Στον Πίνακα 1 φαίνεται το σχετικό χρονοδιάγραμμα, από το οποίο προκύπτει ότι οι καταληκτικές ημερομηνίες αφορούν στα έτη 1998, 2000 και 2005. Για τα νέα μέλη που είναι σε μεταβατική περίοδο δίνεται σημαντική οικονομική υποστήριξη ώστε να προγραμματίσουν κατάλληλες δράσεις έως το 2015, πλην της Ρουμανίας στην οποία δίνεται περίοδος «χάριτος» έως το 2019, λόγω του μεγάλου πληθυσμού της.

Το 2003 είχαν υποβληθεί εκθέσεις (για την Ε.Ε. των 15), οι οποίες αφορούσαν στις περιόδους 1998 & 2000, Σύμφωνα με αυτές τις εκθέσεις υπήρχαν περίπου 22.000 περιοχές οικονομικής δραστηριότης και συγκέντρωσης πληθυσμών >2000 Ι.Π., που παρήγαγαν συνολικό φορτίο υγρών αποβλήτων ίσο με 550 εκατομ. Ι.Π. περίπου.

Το 2005 έπρεπε να υποβληθούν εκθέσεις, που θα εξέταζαν αν ο εξοπλισμός των εγκαταστάσεων επεξεργασίας ήταν σύμφωνος με τις απαιτήσεις της οδηγίας (με βάση το άρθρο 16 της UWWTD) .

Οι επόμενες εκθέσεις που έπρεπε να υποβληθούν έως τις 30/06/08 όφειλαν να εστιάσουν στην απόδοση του εγκατεστημένου εξοπλισμού επεξεργασίας.

Επίσης στο πλαίσιο συνδυασμού της οδηγίας 91/271/ΕΟΚ με την οδηγία 60/2000/EC, τα κράτη μέλη θα έπρεπε, το αργότερο μέχρι τις 22 Δεκεμβρίου 2006, να έχουν θέσει σε εφαρμογή προγράμματα παρακολούθησης της κατάστασης των υδάτων και μέχρι τις 22 Μαρτίου 2007 να υποβάλουν σχετική έκθεση στην Επιτροπή.

Τα απαιτούμενα στάδια επεξεργασίας και οι προθεσμίες συμμόρφωσης των κρατών μελών με την οδηγία για τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων, ανά κατηγορία μεγέθους οικισμού (Ι.Π.) και αποδέκτη, παρουσιάζονται στον Πίνακα 1.


3. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ü Επιτάχυνση του ρυθμού εφαρμογής της Οδηγίας

ü Δημιουργία ενιαίου φορέα διαχείρισης των υδάτων (ο N. 3199/2003 προσαρμογής στην οδηγία πλαίσιο 2000/60 προβλέπει τη σύσταση της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων, του Εθνικού Συμβουλίου Υδάτων, της Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων στην Περιφέρεια, της Δ/νσης Υδάτων Περιφέρειας, του Περιφερειακού Συμβουλίου Υδάτων)

Στην Ελλάδα έχει κατά καιρούς επισημανθεί η ανάγκη ίδρυσης Ενιαίου Φορέα Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων και η σύσταση ενός Ινστιτούτου Διαχείρισης Υδατικών Πόρων καθώς και η εκπόνηση ενός προγράμματος διαχείρισης για κάθε υδατικό διαμέρισμα σε βάθος εικοσαετίας. Παράλληλα θα πρέπει να αυξηθούν σημαντικά οι πόροι που διατίθενται από το κράτος για την αξιοποίηση και διαχείριση των υδάτινων πόρων και να επιταχυνθεί ο εκσυγχρονισμός των δικτύων. Είναι σημαντικό να γίνουν έργα ορεινής υδρονομίας και να γίνουν αναδασώσεις.

ü Εκτίμηση της αποτελεσματικότητας λειτουργίας των εγκαταστάσεων επεξεργασίας.

ü Δημιουργία ευέλικτου και αποτελεσματικού τρόπου ελέγχου για τις αποδόσεις λειτουργίας των εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων και βιομηχανικών υγρών αποβλήτων.

ü Υποχρέωση των Βιομηχανιών και των επιχειρήσεων αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων των Δήμων να παρουσιάζουν εκθέσεις με αποτελέσματα αναλύσεων που πραγματοποιούνται σε πιστοποιημένα εργαστήρια για την εξασφάλιση της ορθότητας της μέτρησης

ü Συσχέτιση της απόδοσης με το κόστος λειτουργίας ιδίως των υπό την εποπτεία του κράτους (Δήμοι) εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων και υγρών αποβλήτων και αναπροσαρμογή για τον πολίτη των εκδιδομένων λογαριασμών. Κατά συνέπεια μείωση του λογαριασμού στην περίπτωση χαμηλής ποιότητας παροχής υπηρεσίας, που δείκτης αυτής θα είναι η για παράδειγμα η απόδοση επεξεργασίας. Η πρόταση είναι μέσα στην ουσία και το πνεύμα της οδηγίας, η οποία προβλέπει τη συμμετοχή του κοινωνικού παράγοντα ως μέρος του ελεγκτικού μηχανισμού, με τη συμμετοχή του μέσω διαβούλευσης με τις αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς (ΔΕΥΑ, Νομαρχία, Δήμο) στη δημιουργία σχεδίων νομοθεσίας . ώστε να εξασφαλίζονται η συμμόρφωση με το περιβάλλον, η προστασία του καταναλωτή, τα πρότυπα απόδοσης, καθώς και σημαντικές αλλαγές με βάση τις αρχές της αμερόληπτης οικονομικής δυνατότητας.

ü Ακόμη, η έγκριση νέων επενδύσεων για εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων πρέπει να τηρεί αναλογία ΚΟΣΤΟΥΣ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ/ΑΠΟΔΟΣΗΣ/ΚΟΣΤΟΥΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ.

ü Εκτίμηση της κατανομής των βιομηχανιών ανά κλάδο, διοικητική ενότητα (Νομός –Περιφέρεια), του αριθμού των απασχολούμενων ατόμων και των ρύπων που παράγονται (οργανικό ρυπαντικό φορτίο, θρεπτικά και τοξικά συστατικά).

ü Εκτίμηση του αποδέκτη των υγρών αποβλήτων των βιομηχανιών (δίκτυο αποχέτευσης, επιφανειακά νερά), βάσει των περιβαλλοντικών όρων και των σχετικών αδειοδοτήσεων των Δ/νσεων Περιβάλλοντος

ü Εκτίμηση της ύπαρξης εγκαταστάσεων προεπεξεργασίας και επεξεργασίας στις βιομηχανίες και της απόδοσης αυτών

ü Ολοκλήρωση εργασιών των έργων υποδομής στις θεσμοθετημένες ΒΙ.ΠΕ και τα βιοτεχνικά πάρκα και μελέτη δημιουργίας νέων (εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου Ν. 2545/97, ΦΕΚ Α254, με θέμα: ‘’Βιομηχανικές και Επιχειρηματικές Περιοχές και άλλες Διατάξεις’’)

ü Τη δημιουργία κινήτρων για τη μετεγκατάσταση των επιχειρήσεων στις ΒΙΠΕ και Βιοτεχνικά Πάρκα

ü Την κατασκευή εγκαταστάσεων επεξεργασίας υγρών αποβλήτων σε όλες τις ΒΙΠΕ, που να μην περιορίζονται μόνο σε Β΄βαθμίδα επεξεργασίας (από τις 33 ΒΙΠΕ που λειτουργούν, σε μικρό αριθμό λειτουργούν εγκαταστάσεις επεξεργασίας υγρών αποβλήτων)