Λουμπλιάνα πρωτεύουσα της Σλοβενίας: Από την ανακύκλωση στα μηδενικά απόβλητα

Πηγή: https://www.theguardian.com/…/zero-recycling-to-zero-waste-…

Από τον καταπράσινο λόφο μπορείτε να δείτε τη Λουμπλιάνα, την πρωτεύουσα της Σλοβενίας, στο βάθος. Υπάρχουν εδώ πληθυσμοί από ελάφια, κουνέλια και χελώνες. Ο αέρας είναι καθαρός και οι μόνες ενδείξεις ότι στεκόμαστε πάνω από έναν χώρο υγειονομικής ταφής 24 μέτρων είναι οι σωλήνες αερίου μεθανίου που εκτείνονται πάνω από τα χόρτα.

Η Λιουμπλιάνα είναι η πρώτη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, που δεσμεύεται να προχωρήσει σε μηδενικά απόβλητα. Αλλά πριν από δεκαπέντε χρόνια, όλα τα απορρίμματα της πήγαιναν κατευθείαν στον χώρο υγειονομικής ταφής. "Και αυτό είναι ακριβό", λέει η Nina Sankovič της Voka Snaga, της εταιρείας διαχείρισης αποβλήτων της πόλης. "Χρειάζεται χώρος και

πετάτε πόρους".

Έτσι η πόλη αποφάσισε να αλλάξει πορεία
Ξεκίνησε το 2002 με ξεχωριστή συλλογή χαρτιού, γυαλιού και συσκευασίας σε κιγκλιδώματα οδικών εμπορευματοκιβωτίων. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η πόλη άρχισε να συλλέγει βιοαποικοδομήσιμα απόβλητα πόρτα - πόρτα. Η χωριστή συλλογή των βιολογικών αποβλήτων προβλέπεται να καταστεί υποχρεωτική σε ολόκληρη την Ευρώπη το 2023, αλλά η Λιουμπλιάνα ήταν σχεδόν δύο δεκαετίες μπροστά. Το 2013, κάθε κατώφλι στην πόλη έλαβε δοχεία για συσκευασίες και απορρίμματα χαρτιού. Και, πολύ αμφιλεγόμενα, οι προγραμματισμένες συλλογές των υπολειμμάτων αποβλήτων μειώθηκαν κατά το ήμισυ - αναγκάζοντας τους ανθρώπους να διαχωρίσουν τα σκουπίδια τους πιο αποτελεσματικά

Όταν η Ευρώπη το κάνει σωστό
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Το 2008, η πόλη ανακύκλωνε μόνο το 29,3% των αποβλήτων της και καθυστερούσε σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Σήμερα, το ποσοστό αυτό είναι 68% και ο Χώρος Υγειονομικής Ταφής της έχει σχεδόν 80% λιγότερα απορρίμματα, τοποθετώντας την στην κορυφή του πίνακα ανακύκλωσης των χωρών της ΕΕ. Η σλοβενική πρωτεύουσα παράγει τώρα μόνο 115 κιλά υπολειμματικών αποβλήτων κατά κεφαλήν ετησίως (η ευρωπαϊκή πόλη με το χαμηλότερο ποσοστό είναι το πολύ μικρότερο Τρεβίζο της Ιταλίας σε 59 κιλά).

Η ανάπτυξη του πιο σύγχρονου εργοστασίου στην Ευρώπη για την επεξεργασία των βιολογικών αποβλήτων αποτέλεσε ένα σημαντικό βήμα προς την εκπλήρωση της δέσμευσης της πόλης για ένα ποσοστό ανακύκλωσης τουλάχιστον 75% μέχρι το 2025. Το Περιφερειακό Κέντρο Διαχείρισης Αποβλήτων (RCERO) άνοιξε το 2015 και σήμερα εξυπηρετεί σχεδόν το ένα τέταρτο του συνόλου της Σλοβενίας, χρησιμοποιεί φυσικό αέριο για να παράγει τη δική του θερμότητα και ηλεκτρική ενέργεια, επεξεργάζεται το 95% των υπολειμματικών αποβλήτων σε ανακυκλώσιμα υλικά και στερεά καύσιμα και στέλνει λιγότερο από 5% στον χώρο υγειονομικής ταφής. Καταστρέφει ακόμη και βιολογικά απόβλητα σε υψηλής ποιότητας λιπασματοποίηση κηπουρικής.

Αλλά δεν πρόκειται μόνο για επεξεργασία. Η πρόληψη, η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση οδηγούν το δρόμο. Εκτός από τη συλλογή πόρτα - πόρτα, η Λιουμπλιάνα διαθέτει δύο κέντρα ανακύκλωσης οικιακών απορριμμάτων, όπου οι πολίτες μπορούν να απορρίψουν τα σκουπίδια τους. Το ένα κοντά στο RCERO Ljubljana είναι τόσο δημοφιλές - έχει πάνω από 1.000 επισκέψεις την ημέρα - και η πόλη σχεδιάζει να φτιάξει τουλάχιστον τρία ακόμα, σε άλλες 10 μικρότερες τοποθεσίες σε πυκνότερες περιοχές.

"Δεν θυμάμαι μια στιγμή που δεν χωρίζονταν απόβλητα", λέει ο Henrik, ένας κάτοικος ρίχνοντας τα σκουπίδια του στο κέντρο. "Γνωρίζω ακριβώς πού ακριβώς είναι ένα συγκεκριμένο δοχείο και προπαρασκευάζω τα απορρίμματα με αυτή τη σειρά".

Τα υλικά που δεν είναι σπασμένα επαναχρησιμοποιούνται: τα αντικείμενα ελέγχονται, καθαρίζονται και στη συνέχεια πωλούνται σε χαμηλές τιμές από την εγκατάσταση. Και υπάρχει ένα εβδομαδιαίο εργαστήριο που διδάσκει στους πολίτες πώς να διορθώνουν τα σπασμένα πράγματα.

Τα καταστήματα μηδενικών απορριμμάτων είναι μια αναδυόμενη τάση στη Λιουμπλιάνα και το τμήμα αποβλήτων της Voka Snaga διαθέτει τα δικά της μηχανήματα αυτόματης πώλησης χωρίς συσκευασίες για βασικά νοικοκυριά. Μια άλλη καινοτομία σημαίνει ότι όλα τα δημοτικά ιδρύματα χρησιμοποιούν τώρα ρολό τουαλέτας που παράγεται από ανακυκλωμένο γάλα και συσκευασίες χυμών.

Στο ιστορικό κέντρο της πόλης, όπου ο χώρος είναι σπάνιος, η Voka Snaga εγκατέστησε 67 μονάδες εμπορευματοκιβωτίων υπόγεια. Οι κάδοι ανοίγουν με κάρτα που εκδίδεται στους κατοίκους.

Αν και γεμάτη με τουρίστες, το κέντρο της πόλης είναι καθαρό. Οι συλλέκτες απορριμμάτων περιφέρονται με τα πόδια και τα ειδικά οχήματα σαρώνουν τους δρόμους χρησιμοποιώντας όμβρια ύδατα που συλλέγονται από τις στέγες του Voka Snaga και το βιοαποικοδομήσιμο απορρυπαντικό. Σχεδόν σε κάθε γωνιά υπάρχουν χωριστοί κάδοι απορριμμάτων για χαρτί, συσκευασίες και υπολείμματα σκουπιδιών.

Η Λιουμπλιάνα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις - όχι μόνο τα πολυκατοικίες, όπου είναι δύσκολο να εντοπιστούν όσοι διαθέτουν απορρίμματα λανθασμένα, αλλά και ένα τεράστιο συνεχές γκάζι κεριών νεκροταφείου, ένα ιδιαίτερο ζήτημα για τη Σλοβενία, η οποία κατέχει την τρίτη θέση στον κόσμο για τη χρήση τους.

"Φυσικά θα μπορούσαμε να τα κάνουμε ακόμα καλύτερα", λέει ο Pierre Condamine, υπεύθυνος πολιτικής αποβλήτων στην Zero Waste Europe. "Όπως λέμε: τα μηδενικά απόβλητα είναι πάντα "ευχαριστημένα", αλλά ποτέ δεν ικανοποιούνται."

Πίσω στον χώρο υγειονομικής ταφής, η Lidija Čepon της RCERO επισημαίνει ένα μικρό σωρό που φαίνεται σαν ένα σκούρο χώμα που καλύπτεται εν μέρει από ένα λεπτό στρώμα. "Αυτό το σκούρο υλικό προέρχεται από το RCERO", λέει. "Εκτός από τα αδρανή απόβλητα, όλα μαζί κάνουν λιγότερο από το 5%." Μια νότα της υπερηφάνειας σέρνει στη φωνή της.
[αυτόματη μετάφραση από τη THEGUARDIAN]